Ở vùng đất lắm thác ghềnh, nước suối chảy xiết có loài cá ngon, giá hơn nửa triệu/kg

Cá niên còn gọi là cá sỉnh cao hay cá mát là loài cá nước ngọt, thường sinh sống ở vùng sông, suối miền núi cao.

Đây là một đặc sản ở Quảng Ngãi, chúng thường có tại Sơn Hà, Trà Bồng, Tây Trà… 

Loài cá này thường cư trú ở những đoạn sông, suối có nước chảy xiết, nhất là những nơi có thác ghềnh. Chính vì thế thịt cá niên rất săn chắc.

Cá niên thuộc họ cá chép. Vây cá có màu ánh bạc, thoạt nhìn tương tự cá chép nhưng thon thả hơn. Cá trưởng thành to bằng 3 ngón tay người lớn, dài hơn 30cm.

Cá niên chỉ ăn rêu bám trên các vách đá nên thịt trắng, thơm, không tanh và nhiều chất dinh dưỡng. Xương cá rất cứng và có nhiều xương hom, ruột đắng nhưng nhiều người cho rằng tốt cho sức khỏe nên thường không bỏ ruột khi chế biến.

Mùa cá niên rộ nhất vào 6 tháng mùa khô.

Cá bơi rất nhanh nên để bắt được chúng không dễ, phải dùng lưới vây kín mặt suối hoặc dùng súng bắn, hay sử dụng một số dụng cụ đánh bắt cá khác.

Vào ban đêm, cá niên di chuyển chậm hơn nên người dân hay chọn thời điểm này, rồi dùng đèn soi để đâm bắt.

Gần đây, khi cá niên được nhiều người biết đến và trở thành đặc sản, giá bán rất cao, dẫn đến số lượng người tham gia đánh bắt đông hơn. Số lượng cá vì thế cũng ngày càng ít.

Cá niên đông lạnh được rao bán giá 325.000 – 350.000 đồng/kg. Còn loại cá tươi sẽ có giá khoảng 400.000 – 600.000 đồng/kg, tùy thời điểm.

Ăn cá niên ngon nhất là không tẩm ướp cầu kì, chỉ rửa sạch con cá rồi đem đi nướng bằng than. Ngoài ra còn có thể nấu canh chua, canh rau răm, kho tộ đều thơm ngon hấp dẫn.