Nhân vật cấp cao Ukraine đứng sau chiến dịch tập kích loạt máy bay chiến lược Nga

Ông Zelensky đã chỉ đích danh Vasyl Malyuk, lãnh đạo Cơ quan An ninh Ukraine (SBU), là người đứng sau chiến dịch "mạng nhện" của Ukraine nhằm vào các máy bay Nga.

Advertisement

Ông Vasyl Malyuk gặp và báo cáo kết quả chiến dịch "mạng nhện" với ông Zelensky. Ảnh: Ukraine Presidential Press Service

Chiến dịch "mạng nhện" của Ukraine đánh vào loạt căn cứ không quân chiến lược Nga được ông Zelensky đánh giá rất cao, đánh dấu bước phát triển mới trong năng lực tấn công tầm xa của Ukraine.

"Hạ cung thủ thay vì chặn mũi tên"

Sau hơn 1 năm rưỡi chuẩn bị, Ukraine triển khai chiến dịch "mạng nhện" vào ngày 1/6/2025. 

Theo New York Times, chiến dịch "mạng nhện" của Ukraine xuất phát từ triết lý "diệt cung thủ thay vì chặn mũi tên" - nhắm vào các phương tiện phóng tên lửa của Nga trên bộ, trên không và trên biển. Ý tưởng của Ukraine là đưa các UAV FPV cỡ nhỏ đến đủ gần các sân bay quân sự để phá hủy các máy bay của Nga.

The New York Times dẫn tin từ các nguồn của Ukraine cho hay, chiến dịch này gây thiệt hại cho 41 máy bay, bao gồm các máy bay ném bom Tu-95, Tu-22M3 và máy bay cảnh báo sớm A-50, với 13 chiếc bị phá hủy hoàn toàn. Tuy nhiên, các nguồn Nga và một số blogger quân sự cho rằng thiệt hại thấp hơn, với chỉ khoảng 13 máy bay bị hư hại.

Trang mạng The War Zone (TWZ) của Mỹ sau đó nhận định, thiệt hại là có thật, nhưng quy mô và tác động chiến lược của chiến dịch "mạng nhện" dường như đang bị phóng đại.

Một số chuyên gia nhận định, ngay cả khi thiệt hại ở mức thấp, việc mất các máy bay chiến lược vẫn là một đòn giáng mạnh vào Nga, do khó khăn trong việc thay thế chúng.

Theo RBC Ukraine, chiến dịch "mạng nhện" được thực hiện dưới sự giám sát trực tiếp của ông Zelensky và chỉ huy trực tiếp bởi người đứng đầu SBU - Vasyl Malyuk.

Ông Zelensky đã ca ngợi chiến dịch này là "một kết quả xuất sắc tuyệt đối" và nhấn mạnh đây là thành tựu do Ukraine tự thực hiện . Ông Zelensky cũng trực tiếp cảm ơn ông Malyuk vì vai trò lãnh đạo chiến dịch.

Ông Malyuk và SBU quan trọng như thế nào với Ukraine?

Ông Malyuk được đào tạo nghiệp vụ tình báo chuyên sâu nhiều năm. Ảnh: Getty

Theo trang Kyiv Card, ông Malyuk sinh ngày 28/2/1983, tốt nghiệp Đại học Nội vụ Quốc gia Kyiv và Học viện Quốc gia SBU chuyên ngành luật. Ông gia nhập lực lượng an ninh nhà nước từ năm 2001, và đến năm 2005 hoàn tất đào tạo nghiệp vụ tình báo chuyên sâu.

Trải qua nhiều vị trí trong cơ quan thực thi pháp luật, ông Malyuk chuyên trách điều tra các hành vi vi phạm hình sự và tổ chức phản gián. Ông được bổ nhiệm làm quyền lãnh đạo SBU sau khi người tiền nhiệm Ivan Bakanov bị cách chức giữa những cáo buộc để lọt gián điệp Nga vào nội bộ SBU. Ngày 7/2/2023, quốc hội Ukraine chính thức phê chuẩn ông vào vị trí Giám đốc SBU.

Kể từ đó, ông Malyuk nhanh chóng trở thành một trong những người chủ chốt trong nỗ lực đẩy mạnh an ninh quốc gia và chống phá mạng lưới hoạt động ngầm của Nga. 

Ông Malyuk đặc biệt chú trọng cải tổ ngành tình báo và phát triển các năng lực chiến đấu phi truyền thống, như sử dụng xuồng không người lái tự sát trên biển ở Biển Đen và dùng UAV tấn công hạ tầng quân sự sâu bên trong lãnh thổ Nga.

SBU, cơ quan dưới quyền ông Malyuk, là đơn vị tình báo nội địa và thực thi pháp luật chính của Ukraine, chịu trách nhiệm về phản gián, chống khủng bố và bảo vệ an ninh quốc gia. 

Dưới sự lãnh đạo của ông Malyuk, SBU đã tăng cường nỗ lực phản gián, tập trung vào việc phát hiện và triệt phá các mạng lưới gián điệp Nga. Các hoạt động của SBU bao gồm bắt giữ những người bị nghi là cộng tác viên, gián điệp và những người ủng hộ Nga trong các cơ quan nhà nước.

Ngoài "mạng nhện", SBU dưới sự chỉ đạo của ông Malyuk còn thực hiện nhiều chiến dịch khác, bao gồm vụ tấn công cầu Crimea vào ngày 17/7/2023. SBU đã sử dụng các xuồng không người lái tự sát, mang tên "Sea Baby", để phá hủy một phần cầu, làm gián đoạn tuyến hậu cần quan trọng của Nga. 

Người đứng đầu SBU trực tiếp giám sát dự án phát triển xuồng không người lái tự sát. Vào tháng 3/2024, một tòa án Nga đã phát lệnh bắt giữ ông Malyuk vì vai trò của ông trong vụ tấn công này, nhưng Ukraine bác bỏ yêu cầu dẫn độ của Nga, theo trang Babel.