Điều bất thường trong chiến dịch ném bom của Mỹ vào Iran

Dù Mỹ huy động phi đội máy bay ném bom B-2 Spirit đáng gờm để ném bom, ảnh vệ tinh cho thấy giới hoạch định quân sự Mỹ đã thận trọng để tránh tấn công thẳng vào các lò phản ứng tại cơ sở nghiên cứu hạt nhân quan trọng của Iran.

Trong báo cáo mới nhất của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế về thiệt hại của Iran sau cuộc ném bom Mỹ không liệt kê 3 lò phản ứng nghiên cứu tại Trung tâm nghiên cứu và công nghệ hạt nhân Isfahan. Trong số đó, một lò phản ứng thu nhỏ do Trung Quốc sản xuất năm 1991.

Cuối tuần qua, các quan chức Mỹ cho biết việc đánh giá thiệt hại từ chiến dịch ném bom của Không quân Mỹ vào 3 cơ sở hạt nhân Iran sẽ cần thời gian. Nhưng khi có thêm nhiều hình ảnh hơn, các chuyên gia nhận ra rằng dường như Mỹ chủ ý giữ nguyên cơ sở Isfahan, Bloomberg dẫn lời 4 quan chức cấp cao tại Vienna cho biết.

Iran đã đáp trả hành động của Mỹ bằng việc phóng tên lửa vào một căn cứ không quân của Mỹ ở Qatar, nhưng Qatar cho biết tên lửa đã bị đánh chặn và không có thương vong.

Ngày 23/6, hội đồng giám đốc của IAEA đã triệu tập phiên họp khẩn cấp tại Vienna để trao đổi về các cuộc tấn công nhằm vào chương trình hạt nhân của Iran. Các quan chức cho biết, việc tấn công lò phản ứng hạt nhân đang hoạt động, kể cả công suất thấp như lò phản ứng ở Isfahan, có thể trở thành tiền lệ nghiêm trọng.

Các thanh sát viên của IAEA yêu cầu Iran thông báo cho họ về vị trí hiện tại của lượng uranium làm giàu cao của nước này.

Ảnh vệ tinh chụp Trung tâm công nghệ hạt nhân Isfahan trước và sau khi bị Mỹ ném bom. (Ảnh: Maxar)

Đội kỹ sư Iran sử dụng các lò phản ứng nghiên cứu tại Isfahan để nghiên cứu phản ứng nguyên tử. Phân tích kích hoạt neutron đóng vai trò quan trọng trong những nỗ lực chế tạo vũ khí hạt nhân, nhưng cũng có thể phục vụ ngành y học hạt nhân.

Nơi đặt lò phản ứng mini nằm cạnh tòa nhà bị phá hủy trong chiến dịch ném bom. Một nhà phân tích cho biết, tòa nhà bị hư hại có thể chỉ là nơi cho các nhà khoa học cấp cao và nhân viên họp sau khi sử dụng lò phản ứng.

Ngoài cơ sở Isfahan - nằm cách thủ đô Tehran 450km về phía nam, Mỹ cũng điều máy bay tàng hình B-2 thả bom GBU-57 thả xuống 2 cơ sở ở Natanz và Fordow.

Hình ảnh vệ tinh chụp Fordow ngày 22/6 được hãng Maxar Technologies chia sẻ cho thấy lối vào đường hầm có thể đã sập và xuất hiện các lỗ hổng trên núi. IAEA đánh giá, rủi ro về môi trường mà cuộc tấn công của Mỹ và và Israel gây ra chỉ mang tính cục bộ.

"Ba địa điểm mà Mỹ nhắm tới chứa vật liệu hạt nhân dưới dạng urani làm giàu mức độ khác nhau, có thể gây ô nhiễm phóng xạ và hóa học trong các cơ sở bị tấn công", Tổng giám đốc IAEA Rafael Mariano Grossi cho biết.

Chỉ sau khi urani làm giàu được chiếu xạ, trong bom hoặc lò phản ứng hạt nhân, bụi phóng xạ nguy hiểm hơn mới có nguy cơ lan truyền.