Đại giáo chủ Iran Khamenei ngày càng đơn độc

Đại giáo chủ Ayatollah Ali Khamenei - nhà lãnh đạo tối cao của Iran ngày càng thiếu hụt cố vấn thân cận.

Đại giáo chủ Iran Ayatollah Ali Khamenei. (Ảnh: WANA)

Nhà lãnh đạo 86 tuổi đã chứng kiến ​​các cố vấn quân sự và an ninh hàng đầu của mình thiệt mạng trong các cuộc không kích của Israel, để lại những lỗ hổng lớn trong hàng ngũ thân cận và điều đó có thể dẫn đến những sai lầm chiến lược, Reuters dẫn các nguồn tin nắm được tình hình nội bộ cho biết.

Một trong những nguồn tin thường xuyên tham dự các cuộc họp với ông Khamenei cho rằng nguy cơ Iran mắc sai lầm trong tính toán các vấn đề quốc phòng và ổn định nội bộ là "cực kỳ nguy hiểm".

Một số chỉ huy quân sự cấp cao Iran thiệt mạng trong cuộc không kích của Israel vào sáng sớm 13/6, trong đó có các cố vấn chính của ông Khamenei trong Lực lượng Vệ binh Cách mạng và lực lượng quân sự tinh nhuệ: Tổng tư lệnh Lực lượng Vệ binh Hossein Salami, chỉ huy lực lượng quân sự không gian Amir Ali Hajizadeh, lãnh đạo chương trình tên lửa đạn đạo và tướng tình báo Mohammad Kazemi.

Đó là những người thuộc nhóm thân cận của Đại giáo chủ Iran. Nhóm thân cận gồm khoảng 15-20 cố vấn, là các chỉ huy vệ binh, giáo sĩ và chính trị gia, các nguồn tin cho biết.

Nhóm này họp với lãnh đạo khi văn phòng của ông Khamenei liên hệ để triệu tập họ đến khu nhà của ông ở Tehran, để bàn bạc mỗi khi phải đưa ra quyết định quan trọng. Nguồn tin cho biết tất cả những người trong nhóm thân cận này đều giữ lòng trung thành không lay chuyển đối với Đại giáo chủ và hệ tư tưởng của Cộng hòa Hồi giáo.

Ông Khamenei - từng phải ngồi tù trước cuộc cách mạng năm 1979 và bị thương trong một vụ đánh bom trước khi trở thành lãnh đạo năm 1989 - cam kết duy trì hệ thống chính phủ Hồi giáo và vô cùng ngờ vực phương Tây.

Theo hệ thống chính phủ của Iran, ông Khamenei nắm quyền chỉ huy tối cao đối với các lực lượng vũ trang, quyền tuyên chiến và có thể bổ nhiệm hoặc bãi nhiệm các quan chức cấp cao, bao gồm chỉ huy quân sự và thẩm phán.

Ông Khamenei là người đưa ra quyết định cuối cùng về các vấn đề quan trọng, nhưng ông vẫn coi trọng lời khuyên, lắng nghe những quan điểm khác nhau và thường hỏi ý kiến các cố vấn của mình, một nguồn tin cho biết.

"Hai điều bạn có thể nói về ông Khamenei: Ông ấy cực kỳ cứng rắn nhưng cũng cực kỳ thận trọng. Ông ấy rất thận trọng. Đó là lý do ông ấy nắm quyền lâu như vậy", ông Alex Vatanka, giám đốc Chương trình Iran tại Viện nghiên cứu Trung Đông ở Washington, cho biết.

Hiện nay, ông Khamenei đang phải đối mặt với phép thử lớn, khi cuộc xung đột giữa Iran và Israel ngày càng leo thang.

Các nguồn tin nắm được tình hình cho biết, những người khác trong nhóm thân cận của ông Khamenei vẫn giữ vai trò quan trọng, trong đó có các cố vấn hàng đầu về chính trị, kinh tế và ngoại giao.

Các nguồn tin cho biết, văn phòng của ông Khamenei không chỉ tham gia vào những vấn đề lớn nhất của nhà nước mà cả những vấn đề nhỏ.

Vai trò của con trai

Trong 20 năm qua, con trai của ông là Mojtaba ngày càng đóng vai trò quan trọng hơn để điều phối các cá nhân, phe phái và tổ chức liên quan để phối hợp xử lý những vấn đề cụ thể.

Là một giáo sĩ cấp trung được coi là người kế nhiệm tiềm năng cho cha mình, ông Mojtaba đã xây dựng quan hệ chặt chẽ với Lực lượng Vệ binh, giúp vị trí của ông được củng cố trong bộ máy chính trị và an ninh của Iran.

Theo các nguồn tin, ông Ali Asghar Hejazi, phó chánh văn phòng phụ trách các vấn đề an ninh chính trị của Đại giáo chủ Khamenei, đã tham gia vào quá trình đưa ra các quyết định an ninh nhạy cảm và được đánh giá là quan chức tình báo quyền lực nhất ở Iran.

Trong khi đó, chánh văn phòng Mohammad Golpayegani cùng các cựu ngoại trưởng Ali Akbar Velayati và Kamal Kharazi, và cựu chủ tịch quốc hội Ali Larijani, vẫn là những người được tin cậy trong những vấn đề chính sách đối ngoại và hạt nhân.

Việc các chỉ huy của Lực lượng Vệ binh Cách mạng thiệt mạng trong chiến dịch tấn công của Israel được đánh giá là đã làm suy yếu hàng ngũ cấp cao của tổ chức quân sự mà ông Khamenei đã đưa vào trung tâm quyền lực kể từ khi ông trở thành lãnh đạo tối cao vào năm 1989.

Dù chuỗi chỉ huy quân đội chính quy phải thông qua Bộ Quốc phòng, nhưng Lực lượng Vệ binh chịu trách nhiệm trực tiếp trước ông Khamenei.

Khi đối mặt với một trong những thời điểm nguy hiểm nhất trong lịch sử Cộng hòa Hồi giáo, Đại giáo chủ Khamenei được cho là đang gặp nhiều khó khăn vì thiếu hụt cố vấn, trong khi các phong trào thuộc "Trục kháng chiến" ở khu vực đã suy yếu đáng kể sau những đòn tấn công chí mạng của Israel.