Đắt gấp đôi hàng Thái, sầu riêng Trung Quốc có gì đặc biệt?

Các vườn sầu riêng tại Hải Nam (Trung Quốc) đang bước vào giai đoạn chín rộ và chuẩn bị bán ra thị trường, đánh dấu cột mốc quan trọng trong nỗ lực tự chủ nguồn cung loại quả 'vua' tại thị trường nội địa.

Trung Quốc hiện là nhà nhập khẩu và tiêu thụ sầu riêng lớn nhất thế giới. Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, tổng khối lượng xuất nhập khẩu sầu riêng của nước này đã tăng vọt một cách ấn tượng, từ 298.800 tấn năm 2015 lên khoảng 1,56 triệu tấn vào năm 2024. 

Nhờ khí hậu và điều kiện sinh thái đặc biệt thuận lợi, Trung Quốc nỗ lực xây dựng ngành công nghiệp trồng sầu riêng tại Hải Nam.

Tại một cơ sở trồng sầu riêng thuộc khu sinh thái Yucai, thành phố Tam Á, những quả sầu riêng vàng ươm, thơm lừng đã sai trĩu trên cây.

Ông Lang Haibo, đại diện của cơ sở, cho biết việc trồng sầu riêng ở Trung Quốc không hề dễ dàng. Phải mất nhiều năm nỗ lực, thử nghiệm và kiên trì.

Khi mới trồng sầu riêng, nhiều người bày tỏ nghi ngờ liệu môi trường Trung Quốc có thể hỗ trợ được hay không. Chu kỳ ra quả kéo dài từ 3 đến 5 năm cũng gây ra những rủi ro kinh tế đáng kể cho những người tiên phong. Theo ông Lang Haibo, các chính sách hỗ trợ, đổi mới công nghệ và phát triển công nghiệp tích hợp là những yếu tố then chốt cho sự thành công.

Vườn sầu riêng tại Trung Quốc. Ảnh: P.C

Để khuyến khích canh tác quy mô lớn, chính quyền địa phương đã triển khai các chương trình trợ cấp toàn diện nhằm hỗ trợ nông dân và các doanh nghiệp nông nghiệp. Những hỗ trợ này bao gồm phân phối cây giống, đào tạo kỹ thuật chuyên sâu và đảm bảo thu mua sản phẩm đầu ra.

Đặc biệt, các doanh nghiệp nông nghiệp cũng tích cực chia sẻ kỹ thuật canh tác tiên tiến với người trồng trọt địa phương, giúp nâng cao tiêu chuẩn sản xuất và tăng thu nhập cho nông dân.

Tại làng Minh Sơn, Tam Á, một mô hình hợp tác xã địa phương đã được hình thành, kết nối các doanh nghiệp, hiệp hội và nông dân. Mô hình này cho phép trồng xen canh sầu riêng với dứa, trầu cau và chuối, tạo ra nguồn thu nhập ổn định trong khi nông dân chờ đợi cây sầu riêng trưởng thành. 

Ông Cai Jun, một quan chức địa phương, cho biết nhờ sự hợp tác lâu dài với các doanh nghiệp, khi cây bắt đầu ra quả, dự kiến doanh thu hàng năm có thể đạt khoảng 2 triệu nhân dân tệ (tương đương 280.000 USD).

Nông nghiệp thông minh đang đóng vai trò ngày càng quan trọng trong việc tối ưu hóa quy trình trồng sầu riêng tại Hải Nam. Hệ thống tưới tiêu tự động, hệ thống mưa nhân tạo và thiết bị tưới phân bón tích hợp cho phép kiểm soát khí hậu chính xác, tạo điều kiện lý tưởng cho sự phát triển của cây sầu riêng.

Đồng thời, các thiết bị phát hiện sâu bệnh, máy phân tích bào tử và nền tảng dữ liệu lớn cung cấp khả năng giám sát theo thời gian thực. Ông Lang Haibo khẳng định họ có thể theo dõi sức khỏe và nhu cầu dinh dưỡng của từng cây theo thời gian thực, nâng cao hiệu quả canh tác.

Hiện sầu riêng được trồng ở nhiều địa điểm khác nhau trên khắp Hải Nam, bao gồm Lạc Đông, Bảo Đình, Linh Thủy và Tam Á, tổng diện tích khoảng 667ha. Sản lượng sầu riêng nội địa năm nay tại Hải Nam dự kiến đạt 2.000 tấn. 

Đắt hơn cả nhập khẩu

Ông Lang thừa nhận, do quy mô tương đối nhỏ và ngành công nghiệp này khởi động muộn, giá sầu riêng Trung Quốc vẫn cao hơn sầu riêng nhập khẩu.

Tuy nhiên, sầu riêng Trung Quốc có độ tươi ngon và hương vị vượt trội nhờ mô hình canh tác thông minh tại địa phương và chuỗi cung ứng ngắn hơn, tạo nên lợi thế cạnh tranh về chất lượng.

Sự đổi mới cũng mở rộng sang quy trình sau thu hoạch. Công ty TNHH Nông nghiệp Hải Nam Youqi đã phát triển một dây chuyền sản xuất ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để phân loại sầu riêng. Hệ thống này có khả năng tự động xác định chất lượng trái cây và loại bỏ trái lỗi, nâng cao đáng kể hiệu quả kiểm soát chất lượng và phân loại sản phẩm. 

Công ty cũng đang tích cực quảng bá các sản phẩm giá trị gia tăng như kẹo sầu riêng và bánh trung thu sầu riêng, nhằm thúc đẩy tăng trưởng ngành công nghiệp thứ cấp và đa dạng hóa nguồn thu.

Chính quyền địa phương đang tích cực phát triển một trung tâm trao đổi sầu riêng quốc tế để tích hợp thương mại điện tử xuyên biên giới, du lịch nông nghiệp và các ngành công nghiệp văn hóa liên quan. 

Đồng thời, các nghiên cứu đang được tiến hành để phát triển các giống sầu riêng mới có khả năng chịu lạnh và hạn hán tốt hơn, với mục tiêu mở rộng việc trồng sầu riêng sang các khu vực khác của Trung Quốc.