Triệu chứng vào ban đêm cảnh báo gan nhiễm mỡ
Rối loạn giấc ngủ, đau tức bụng trên bên phải, chán ăn vào bữa tối, phù chân... là những dấu hiệu của gan nhiễm mỡ, thường trở nên rõ rệt vào ban đêm.
Gan là cơ quan nội tạng lớn nhất trong cơ thể, đóng vai trò then chốt trong tiêu hóa, dự trữ năng lượng và thải độc. Gan nhiễm mỡ là tình trạng mỡ tích tụ quá mức trong gan, gồm hai loại chính: gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) và gan nhiễm mỡ do rượu (alcoholic steatohepatitis).
Đặc biệt, gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) đang trở thành mối lo ngại toàn cầu, được ví như một "đại dịch thầm lặng", ảnh hưởng đến khoảng 30,2% dân số thế giới. Tỷ lệ mắc có thể vượt quá 40% tại khu vực châu Mỹ và Đông Nam Á.
NAFLD thường liên quan đến béo phì, tiểu đường tuýp 2 và hội chứng chuyển hóa. NAFLD bao gồm nhiều mức độ từ gan nhiễm mỡ đơn thuần (NAFL) đến thể viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH), có thể gây xơ gan nếu không điều trị kịp thời. Một số triệu chứng của bệnh có thể rõ rệt vào ban ngày, nhưng nhiều dấu hiệu cảnh báo lại xuất hiện âm thầm vào ban đêm - thời điểm dễ bị bỏ qua, bao gồm:
Đau tức vùng bụng trên bên phải là một trong những triệu chứng của gan nhiễm mỡ về đêm. Ảnh: Yurii Yarema
Rối loạn giấc ngủ và mất ngủ
Người mắc gan nhiễm mỡ thường khó ngủ hoặc ngủ không sâu. Tình trạng viêm gan hoặc gan giảm khả năng xử lý độc tố có thể gây khó chịu, làm giấc ngủ chập chờn. Ngoài ra, gan không dự trữ và giải phóng glycogen hiệu quả có thể gây rối loạn đường huyết, ảnh hưởng đến nhịp sinh học.
Đau tức vùng bụng trên bên phải vào ban đêm
Cảm giác đau âm ỉ hoặc tức nặng vùng bụng phải trên - nơi gan nằm - có thể trở nên rõ ràng hơn vào ban đêm, khiến người bệnh khó đi vào giấc ngủ.
Chán ăn vào bữa tối
Giảm cảm giác thèm ăn, nhất là vào buổi tối, có thể là dấu hiệu ban đầu của gan nhiễm mỡ. Nếu kéo dài, tình trạng này có thể dẫn đến sụt cân và thiếu hụt dinh dưỡng.
Phù chân và bàn chân
Phù do ứ dịch là triệu chứng phổ biến trong bệnh gan. Vào ban đêm, tình trạng này có thể rõ rệt hơn, gây cảm giác nặng nề và khó chịu ở chi dưới.
Ngứa da
Gan bị tổn thương có thể làm ứ mật, khiến muối mật tích tụ dưới da, gây ngứa - ngay cả khi không có dấu hiệu phát ban. Triệu chứng này có thể xuất hiện vào ban đêm, ảnh hưởng đến giấc ngủ.
Một số dấu hiệu khác của gan nhiễm mỡ cần chú ý
Mệt mỏi và mất tập trung (brain fog)
Gan bị tổn thương khiến độc tố tích tụ trong máu, ảnh hưởng đến chức năng não. Người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc ghi nhớ, mất tập trung và cảm thấy đầu óc mơ hồ.
Mệt mỏi kéo dài, nhất là về đêm
Sự suy giảm chức năng giải độc của gan dẫn đến cảm giác kiệt sức - không chỉ đơn thuần là mệt mỏi - có thể ảnh hưởng đến sinh hoạt thường ngày và giấc ngủ.
Sụt cân không rõ nguyên nhân
Nếu bạn giảm cân đột ngột mà không chủ ý, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm của gan nhiễm mỡ. Gan giữ vai trò quan trọng trong chuyển hóa, và rối loạn chức năng gan có thể ảnh hưởng đến cân nặng.
Vàng da hoặc mắt
Ở giai đoạn nặng, bệnh có thể gây vàng da, vàng mắt - dấu hiệu cho thấy mức bilirubin trong máu tăng cao do gan không xử lý được chất thải từ tế bào máu. Đây là triệu chứng nghiêm trọng cần được bác sĩ kiểm tra ngay.
Phòng ngừa và điều trị: Càng sớm càng tốt
Lối sống lành mạnh - bao gồm chế độ ăn cân đối, tập thể dục thường xuyên, hạn chế rượu bia, bỏ thuốc lá và ngủ đủ giấc - có thể cải thiện rõ rệt sức khỏe gan. Tuy nhiên, nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào kể trên, đặc biệt là vào ban đêm, hãy đi khám sớm.
Xét nghiệm máu và siêu âm có thể giúp phát hiện sớm và kiểm soát hiệu quả gan nhiễm mỡ. Gan là cơ quan sống còn của cơ thể, nhưng chức năng gan sẽ suy giảm theo tuổi tác nếu không được chăm sóc đúng cách.
Vàng da và mắt, mất cảm giác thèm ăn, thường xuyên bầm tím, vết thương lâu lành có thể do gan bị tổn thương.