7 món dưỡng, 5 món hại thận
Để bảo vệ, chăm sóc thận, nên chọn tiêu thụ súp lơ trắng, việt quất, tỏi, hay táo, nhưng cần hạn chế cải bó xôi, quả bơ và nước ngọt, mì ăn liền.
7 thực phẩm dưỡng thận
Súp lơ trắng
Súp lơ trắng giàu chất xơ, vitamin C và chất chống oxy hóa, lại ít kali và oxalate - hai yếu tố quan trọng với người cần bảo vệ thận. Đặc biệt, những ai có vấn đề về thận cần kiểm soát lượng kali nạp vào, và súp lơ trắng là lựa chọn lý tưởng. Bạn có thể nghiền nát thay khoai tây, hoặc làm "cơm" súp lơ cho bữa ăn ít tinh bột. Ngoài ra, loại rau này cũng giúp giảm viêm - yếu tố rất quan trọng khi thận đang quá tải.
Việt quất
Việt quất chứa ít natri, phốt pho và kali, đồng nghĩa nó thân thiện cả với người bị suy giảm chức năng thận. Ngoài ra, việt quất rất giàu anthocyanin, một chất chống oxy hóa mạnh giúp giảm viêm và căng thẳng oxy hóa ở thận - hai nguyên nhân chính gây tổn thương lâu dài. Bạn có thể ăn việt quất tươi, trộn sinh tố hoặc đông lạnh để ăn dần đều được.
Tỏi
Thành phần allicin trong tỏi giúp giảm viêm, hạ huyết áp và còn giúp hạ cholesterol - tất cả đều là yếu tố then chốt để bảo vệ thận. Khác với muối (thứ thận cực ghét), tỏi giúp tăng hương vị mà không làm tăng lượng natri.
Táo
Táo giàu pectin -– một loại chất xơ hòa tan giúp kiểm soát đường huyết và cholesterol - hai yếu tố góp phần gây tổn thương thận. Táo cũng ít kali, rất tốt cho người muốn ngừa sỏi thận hoặc kiểm soát bệnh thận mạn. Tuy nhiên, khi ăn táo đừng nên gọt vỏ, bởi phần lớn chất xơ nằm ở đó.
Bắp cải
Thường bị đánh giá thấp, nhưng bắp cải lại là "ứng viên nặng ký" trong chế độ ăn tốt cho thận. Loại rau này có giá thành rẻ, dễ chế biến và chứa nhiều phytochemical - hợp chất thực vật giúp trung hòa gốc tự do (thủ phạm gây tổn thương tế bào). Ngoài ra, bắp cải còn giàu vitamin K, C, B6, lại ít kali và phốt pho - rất lý tưởng cho người cần ăn kiêng để chăm sóc sức khỏe thận. Dùng làm súp, xào tỏi, hoặc trộn salad đều ngon.
Ớt chuông đỏ
Ớt chuông đỏ giàu vitamin C, chất chống oxy hóa, nhưng rất ít kali, không tạo gánh nặng cho thận. Ớt chuông đỏ còn có độ giòn và vị ngọt tự nhiên cho món ăn - mà không có natri ẩn như nhiều loại thực phẩm chế biến.
Lòng trắng trứng
Lòng trắng trứng là nguồn protein "sạch" và thân thiện với thận. Không giống lòng đỏ - vốn chứa nhiều phốt pho - lòng trắng cung cấp protein chất lượng cao mà không làm thận "căng mình" xử lý. Thận chịu trách nhiệm lọc chất đạm, do đó protein nhẹ nhàng như lòng trắng là lựa chọn lý tưởng. Bạn có thể dùng nó làm trứng cuộn, thêm vào sinh tố hoặc món hấp đều hợp lý.
5 thực phẩm âm thầm hại thận
Thịt chế biến sẵn
Xúc xích, thịt xông khói, thịt nguội - nghe thì hấp dẫn, nhưng đều gây hại cho thận. Những loại thịt này chứa rất nhiều natri, chất bảo quản, và phụ gia phốt pho, có thể làm tăng huyết áp và gây tổn thương mạch máu trong thận theo thời gian. Tuy nhiên, bạn thường không nhận ra mình đang nạp quá nhiều muối cho đến khi thận bắt đầu kêu cứu. Vì thế, hãy dùng thịt nạc nướng hoặc các món chay thay thế khi có thể.
Nước ngọt có màu sẫm
Thói quen uống nước ngọt buổi chiều tưởng như vô hại, nhưng nước ngọt sẫm màu (như cola) thường chứa phốt pho bổ sung dưới dạng axit phosphoric - dễ hấp thụ hơn phốt pho tự nhiên trong thực phẩm. Khi nạp quá nhiều, phốt pho làm thận phải làm việc quá sức, thậm chí dẫn đến vôi hóa cơ quan nội tạng và mạch máu. Hãy thay thế bằng nước lọc thêm chanh, trà thảo mộc, hoặc nước có ga hương trái cây.
Bơ
Quả bơ có nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng lại chứa lượng kali cực cao, khoảng 700 mg mỗi quả. Với người khỏe mạnh thỉnh thoảng ăn bơ không phải vấn đề. Nhưng nếu bạn đang theo chế độ ăn ít kali hoặc có nguy cơ tổn thương thận, ăn quá nhiều bơ có thể gây gánh nặng không nhỏ cho cơ thể. Giải pháp là nên giảm tần suất ăn bơ nếu đang cần kiểm soát kali, và ưu tiên các loại trái cây ít kali như táo, nho, dưa hấu.
Mì ăn liền và súp đóng hộp
Tiện lợi, ngon miệng, nhưng mì ăn liền hay súp đóng hộp có thể chứa 800-1.200 mg natri mỗi khẩu phần, gần một nửa lượng muối khuyến nghị mỗi ngày chỉ trong một bữa. Tiêu thụ thực phẩm nhiều natri lâu dài sẽ làm tăng huyết áp, suy giảm chức năng thận và gây giữ nước, sưng phù.
Cải bó xôi (rau chân vịt)
Cải bó xôi là thực phẩm giàu dinh dưỡng nhưng có nhược điểm là chứa nhiều oxalate, chất có thể kết hợp với canxi để hình thành sỏi thận, đặc biệt với những người dễ bị sỏi canxi oxalat (loại phổ biến nhất).
Nếu đang gặp vấn đề về thận, bạn không cần từ bỏ nó hoàn toàn, nhưng không nên ăn thường xuyên với số lượng lớn. Nên kết hợp với thực phẩm giàu canxi để giảm hấp thụ oxalate, và xoay vòng với các loại rau ít oxalate hơn như cải xoăn (kale) hoặc rau arugula.
Việc dùng thuốc giảm đau, uống ít nước, quá nhiều rượu, hút thuốc, thừa cân, ăn uống không lành mạnh, giấc ngủ kém có...