NYT: Hệ quả sau khi Washington giáng đòn phá hủy cơ sở hạt nhân Iran

Tình báo Mỹ đang theo dõi chặt chẽ phản ứng của Tehran sau khi Mỹ bất ngờ không kích ba cơ sở hạt nhân trọng yếu của Iran, trong đó có Fordow – cơ sở được bảo vệ nghiêm ngặt nhất. Giới phân tích ở Mỹ lo ngại đòn tấn công có thể khiến Iran thay đổi lập trường và quyết định theo đuổi đến cùng mục tiêu chế tạo vũ khí hạt nhân, theo tờ New York Times (NYT).

Advertisement

Iran có thể sẽ càng quyết tâm chế tạo vũ khí hạt nhân sau đòn không kích dữ dội của Mỹ. Ảnh: AFP.

Trước cuộc tập kích của Washington vào cuối tuần trước, giới chức tình báo Mỹ cho rằng Iran vẫn chưa đưa ra quyết định chế tạo vũ khí hạt nhân, dù nước này đã sở hữu lượng uranium làm giàu gần đến mức thực tế. Đánh giá này được đưa ra trong bối cảnh Iran từ lâu vẫn viện dẫn một sắc lệnh do Giáo chủ Ali Khamenei ban hành từ năm 2003, trong đó cấm phát triển vũ khí hạt nhân.

Tuy nhiên, các chuyên gia Mỹ cảnh báo sắc lệnh nói trên có thể sẽ bị vô hiệu nếu Mỹ trực tiếp tham chiến và tấn công Fordow, hoặc nếu Israel ám sát Đại giáo chủ Khamenei. Và điều một trong hai điều này đã xảy ra vào ngày 21/6: Mỹ giáng đòn nhằm vào cơ sở hạt nhân Fordow của Iran cùng hai cơ sở khác ở Natanz và Isfahan.

Iran có thể càng cứng rắn hơn

“Đòn tấn công của Mỹ có thể khiến Iran càng thêm quyết tâm theo đuổi vũ khí hạt nhân”, Rosemary Kelanic, Giám đốc chương trình Trung Đông thuộc tổ chức Defense Priorities ở Mỹ, nhận định. “Ngay cả khi các cuộc không kích thực sự đã phá hủy toàn bộ cơ sở hạt nhân Iran thì Tehran vẫn sẽ có thêm động lực để tái thiết, không chỉ làm giàu uranium mà còn thúc đẩy quá trình vũ khí hóa”, bà nhận định.

Trong đợt tấn công ngày 21/6, Mỹ đã điều các máy bay ném bom tàng hình B-2 mang theo bom xuyên phá GBU-57 nặng hơn 13 tấn - loại vũ khí thông thường mạnh nhất của Washington. Một số quan chức Mỹ dự đoán nếu cuộc không kích thực sự đã thành công, chương trình hạt nhân của Iran có thể bị chậm lại tới 5 năm.

Tuy nhiên, hiện vẫn chưa rõ khi nào giới chức Mỹ có thể đánh giá chi tiết thiệt hại tại Fordow và các cơ sở còn lại. Việc Iran có thể khôi phục chương trình hạt nhân hay không còn tùy thuộc vào mức độ phá hủy, số cơ sở bí mật còn hoạt động và lập trường đàm phán của Tehran trong những ngày tới.

Mỹ đã huy động các oanh tạc cơ tàng hình B-2 cất cánh từ trong nước để không kích Iran. Ảnh: The War Zone/Bộ Quốc phòng Mỹ.

Theo đánh giá của tình báo Mỹ, các cuộc không kích trước đó của Israel đã khiến khả năng làm giàu uranium và tiến tới vũ khí hóa của Iran chậm lại khoảng 6 tháng. Nhưng đòn tấn công trực diện từ Mỹ được xem là đòn giáng mạnh chưa từng có vào chương trình hạt nhân của Iran.

Dù năng lực sản xuất bom nguyên tử của Iran có thể bị suy yếu, nhiều quan chức tình báo Mỹ tin rằng ý chí của Tehran lại có thể trở nên cứng rắn hơn.

Những ẩn số khó lường

Tình báo Mỹ nhận định năng lực phòng thủ thông thường của Iran – thể hiện qua các phản ứng trước loạt tấn công của Israel trong thời gian qua – vẫn còn hạn chế. Vì vậy, vũ khí hạt nhân có thể là công cụ răn đe cuối cùng mà Iran có thể tìm cách chế tạo.

Nếu các cơ sở bị phá hủy nhưng chương trình hạt nhân không bị loại bỏ hoàn toàn, Iran có thể sẽ tăng tốc để chế tạo vũ khí hạt nhân, dựa vào các kho uranium làm giàu được cất giấu bí mật. Iran vẫn còn các máy ly tâm tại nhiều địa điểm khác nhau – yếu tố then chốt để nâng mức tinh khiết uranium lên cấp độ vũ khí. Theo tình báo Mỹ, rất khó để Washington hoặc Israel phát hiện và phá hủy hết các kho dự trữ này; có thể cần đến lực lượng biệt kích trực tiếp đổ bộ ở thực địa.

Từ trước khi Mỹ không kích Iran, Tổng thống Mỹ Donald Trump dường như không hoàn toàn tin tưởng các đánh giá từ cộng đồng tình báo. Gần đây, ông Trump bất đồng với Giám đốc Tình báo Quốc gia Tulsi Gabbard về chương trình hạt nhân của Iran.

"Cộng đồng tình báo của chúng ta đã sai lầm", ông Trump nói khi tình báo Mỹ đánh giá Iran chưa tiến gần đến khả năng sở hữu vũ khí hạt nhân.