Theo chân người dân lên núi kiếm loại cây cho “ngọc trắng”, vất vả nhưng thu cả triệu đồng/ngày

Thứ Bảy, ngày 10/05/2025 05:00 AM (GMT+7)

Loại cây này phải mất hơn 10 năm mới ra trái. Sau khi thu hoạch trái xong phải mất từ 3-4 năm sau cây mới ra quả cho vụ tiếp theo.

Là loại hạt có ít chất béo và calo nhưng lại giàu khoáng, vitamin rất tốt cho sức khoẻ, hạt đác được nhiều người yêu thích bởi rất ngon, giòn sần sật, béo và bùi.

Tuy nhiên, ít ai biết được rằng, việc khai thác hạt đác lại vô cùng vất vả, không chỉ đòi hỏi phải có sức khoẻ mà cần sự khéo léo và kinh nghiệm.

Chị Lê Thị Thuỷ (SN 2002), trú tại thôn Thanh Tân, xã Hoá Quỳ (Như Xuân, Thanh Hoá) cho biết, hạt đác được coi là "ngọc trắng" của núi rừng ban tặng. Vì thế, đến mùa đác, mọi người lại gọi nhau lên rừng tìm đác. Cũng như hôm nay, chị cùng 5 người trong làng rủ nhau đi làm đác.

Cây đác đã gắn bó bao đời nay với người dân quê chị. Trước đây còn nghèo khó, hạt đác như một loại thực phẩm giúp ăn chống đói.

Hiện tại, hạt đác được nhiều người lùng mua để chế biến thành nhiều món ăn ngon, tốt cho sức khoẻ nên việc thu hoạch hạt đác để bán cũng giúp nhiều người có thêm thu nhập. Mặc dù hạt đác có giá cao nhưng vì công việc khai thác quá vất vả nên ít người làm.

Theo chị Thủy, cây đác thường mọc trên núi đá nên phải leo trèo rất khó khăn. Chưa kể, khi thu hoạch cũng phải canh thời điểm quả đác không quá non cũng không quá già thì hạt mới ăn được.

“Trước khi chặt buồng đác, mình phải lấy dao thăm thử 1 quả để xem non hay già. Nếu hạt trong vắt thì non, nếu trắng đục đen lại là già. Phải lấy hạt đác bánh tẻ thì mới ăn được”, chị Thủy phân tích.

Ngoài ra, nhựa đác rất ngứa nên khi thu hoạch phải đeo găng tay và thật cẩn thận không để nhựa đác dính vào da. Nếu lỡ bị nhựa đác dính vào tay, rửa vài ngày vẫn không hết ngứa.

Lấy được quả rồi phải lăn cả buồng đác từ trên núi đá xuống, khiêng ra bờ suối, cho từng buồng lên sạp gỗ rồi đốt cháy. Khi nào quả đác rụng ra khỏi buồng thì mới chín và có thể tách được hạt.

Để lấy hạt đác, người dùng búa, người dùng đá, dùng dao hoặc dùng chiếc kẹp tự chế lấy hạt trắng ra ngoài.

Hạt đác sau khi tách ra khỏi vỏ sẽ được rửa sạch bằng nước suối rồi mang về nhà.

Tiếp đó, chị Thủy sẽ tiến hành ngâm hạt đác 2 ngày, sau đó rửa nhiều lần bằng nước muối để cho đác sạch và trắng, đẹp. Để khô ráo rồi mang đi hút chân không và giao cho khách ở khắp các tỉnh thành với giá từ 120-150 nghìn đồng/kg.

“Năm ngoái, tôi đi lấy đác. Do không kiểm tra kỹ nên chặt về cả buồng, đốt xong, tách hạt ra mới thấy quá già, không thể ăn nổi. Chân tay thì ngứa mà không được gì, mất công cả một ngày trời.

Hôm nay thì may mắn hơn, đội tôi 5 người làm từ 7 giờ sáng đến 11 giờ trưa được 9kg hạt đác”, chị Thuỷ nói.

Theo nghiên cứu, bên trong mỗi 100g hạt đác có đến 91mg canxi nên nó rất phù hợp để đáp ứng nhu cầu canxi và ngăn ngừa loãng xương cho cơ thể. Ngoài ra, hạt đác chứa nhiều chất dinh dưỡng như: acid lauric, chloride, và sắt, kali, magie, canxi, natri và phospho… mang đến cho con người nhiều công dụng tuyệt vời.