Bóng đá phòng ngự phản công tổng lực lên ngôi tại châu Âu

Triết lý phòng ngự phản công tổng lực (gegen-pressing) đang cho thấy sự ưu việt với thành tựu của nhiều đội bóng lớn.

Điểm đặc biệt nhất của thứ bóng đá này là đối phương sẵn sàng tấn công, gây áp lực khi đang bị quây ráp và rất khó để bắt bài.

Trong tương lai gần, gegen-pressing được dự đoán vẫn sẽ tiếp tục làm mưa làm gió.

Advertisement

HLV Jurgen Klopp đang thành công ở Liverpool nhờ triết lý gegen-pressing. Ảnh: AFP

Tấn công khi bị tấn công

Trong số các đội bóng giành vé sớm vào vòng 1/8 Champions League, Chelsea, Liverpool và Bayern Munich là ba cái tên được đánh giá cao nhất cho cuộc đua đến chức vô địch.

Đây cũng là ba tập thể gần nhất lên ngôi ở đấu trường danh giá nhất châu Âu cấp CLB. Và họ có điểm chung, cùng theo đuổi triết lý bóng đá phòng ngự phản công tổng lực hay còn gọi là gegen-pressing.

Vậy gegen-pressing thực chất là gì và ai là người tạo ra thứ bóng đá đang chiếm “trend” này? Trong tiếng Đức, gegen là chống lại, pressing là gây áp lực.

Tức nguyên lý cơ bản của gegen-pressing đơn giản là việc chống lại áp lực từ đối phương bằng một thứ áp lực khác.

Về tính tổ chức, gegen-pressing yêu cầu toàn bộ đội hình phải chạy liên tục để sẵn sàng áp sát khi đối phương có bóng.

Theo lẽ thường, một đội sẽ thủ thế khi mất bóng hoặc khi đối phương dâng cao đội hình và chờ đợi thời cơ để vùng lên. Nhưng gegen-pressing đem đến khác biệt, đội bị tấn công lại tấn công ngược lại, khiến đối phương bất ngờ.

HLV Jugen Klopp là người đưa gegen-pressing lên tầm cao mới với những thành công liên tiếp ở Dortmund và Liverpool.

HLV Thomas Tuchel cũng đưa Chelsea lên ngôi vô địch Champions League mùa trước bằng gegen-pressing.

Jupp Heynckes từng giúp Bayern Munich giành cú ăn ba hay Julian Nagelsmann gây ấn tượng ở RB Leipzig và giờ là Bayern Munich cũng bằng “đặc sản” phòng ngự phản công tổng lực.

Tuy nhiên, người phát kiến ra lối chơi này là HLV Ralf Rangnick, người vừa ngồi vào ghế nóng ở sân Old Trafford.

“Gegen-pressing cho phép bạn giành lại bóng gần khung thành hơn. Tạo ra nguy hiểm cho khung thành đối phương chỉ bằng một đường chuyền. Không tiền vệ kiến ​​thiết nào trên thế giới có thể giỏi như một tình huống gegen-pressing tốt, và đó là lý do tại sao nó rất quan trọng”, HLV Jugen Klopp nói về thứ bóng đá ông đang theo đuổi.

Nói cách khác, gegen-pressing đề cao tính trực diện, bỏ qua mọi khâu rườm rà để hướng tới khung thành đối thủ một cách nhanh nhất.

HLV Klopp cũng nhấn mạnh, gegen-pressing giống như một thứ vũ khí hạng nặng có thể đè đẹp đối phương chỉ trong tích tắc.

Trong khi đó, chuyên gia Taimoor Khan cho rằng, gegen-pressing được kế thừa và phát huy từ lối đá tổng lực tồn tại từ những năm 1970 và lối đá tiki-taka từng làm mưa làm gió ở châu Âu dưới bàn tay nhào lặn của HLV Pep Guardiola.

Bao giờ gegen-pressing thoái trào?

Bóng đá luôn vận động không ngừng và không loại hình chiến thuật nào có thể tồn tại và thống trị mãi mãi. Sự xuống dốc của titki-taka minh chứng rất rõ cho nhận định này.

Không phải tiki-taka không còn đủ tốt, đơn giản nó đã gặp phải một đối thủ lớn hơn, nhanh hơn, mạnh hơn. Câu hỏi đặt ra là liệu gegen-pressing còn có thể đứng trên đỉnh châu Âu trong bao lâu?

“Tôi không nghĩ rằng nó sẽ thoái trào trong vòng vài năm nữa. Nó thực sự cho thấy sự ưu việt và khiến các đối thủ rất khó nắm bắt. Không có công thức nào cố định trong lối chơi gegen-pressing. Hãy nhìn Liverpool hay Chelsea, họ sử dụng gần như tất cả những thứ cơ bản nhất của bóng đá, từ chuyền dài, chuyền gần, bóng bổng, bóng sệt tới tạt cánh, chọc khe. Vấn đề là mỗi thứ được sử dụng ở thời điểm phù hợp để tạo ra sức mạnh tối đa”, cựu danh thủ Jaap Stam đánh giá.

Đúng như Jaap Stam nói, gegen-pressing dường như mới bắt đầu vào giai đoạn cực thịnh. Bằng chứng là rất nhiều đội bóng từ nhỏ tới lớn hiện tại chơi theo phong cách này.

“Nhịp độ của trò chơi ngày một được đẩy lên cao. Tại Ngoại hạng Anh, Leeds hay Southampton tuy không có lực lượng đủ mạnh nhưng khiến nhiều đối thủ phải kiêng nể khi sẵn sàng chơi theo khuôn mẫu của Liverpool”.

Mặc dù vậy, theo Omer Riza, người phụ trách công tác đào tạo trẻ của CLB Watford, khi bóng đá biến đổi không ngừng và áp lực thành tích luôn đè nặng lên vai các HLV, việc thay đổi phong cách huấn luyện là yêu cầu thực tế. Klopp hay Tuchel cũng không phải ngoại lệ.

“Pep Guardiola thích kiểm soát bóng với một đội hình luôn dâng cao để đảm bảo quân số khi tấn công. Nhưng gần đây ông ấy đã chấp nhận để các học trò nhiều thời điểm chơi lùi sâu để tìm kiếm sự cân bằng. Các HLV thường phải điều chỉnh các triết lý khác nhau sao cho phù hợp. Nói vậy để thấy gegen-pressing không phải bất biến”, Omer Riza chia sẻ.

Tờ Goal đưa ra nhận định, bóng đá sẽ sớm có một cuộc cách mạng chiến thuật khác.

“Còn rất nhiều điều nữa sẽ xảy ra. Các HLV ngày càng suy nghĩ nhiều hơn về chiến thuật trong vài năm tới. Trò chơi đang thay đổi liên tục, các cầu thủ ngày càng trở nên nhanh nhẹn hơn, xuất sắc hơn. HLV cần thay đổi triết lý để phù hợp và phát huy tối đa năng lực của cầu thủ. Nhưng thay đổi ra sao, cần bao nhiêu thời gian để tạo ra một lối chơi cụ thể thì rất khó xác định”.